
Kontrollü Örtü Altı Tarım (Sera) Destekleri
KONTROLLÜ ÖRTÜ ALTI TARIM (SERALAR)
A. SERANIN TANIMI VE ÇEŞİTLERİ
1. Yüksek tünel(yayla seracılığı): Yüksek plastik tünel şeklinde inşa edilen, oluk altı yüksekliği en az 2,5 m olan, bağımsız veya bloklar halinde yapılabilen, konstrüksiyonunda galvaniz profil ve/veya galvaniz boru kullanılarak inşa edilmiş; sebze ve süs bitkisi yetiştiriciliğinin yapıldığı tesistir. Daha çok yaz seracılığı yapılan yerlerde kullanılır ve kışın üzerindeki örtü toplanır
2. Modern seralar
2.a.Topraklı seralar
İklimlendirme, sulama ve gübreleme sistemli modern seralar; iklime bağlı çevre koşulları denetlenerek içerisinde kültür bitkileri ile bunların tohum, fide ve fidanlarının ekonomik olarak üretilmesi, yetiştirilmesi, sergilenmesi ve korunmasını olanaklı kılan, uygun bir bitki gelişimi için ideal koşulları sağlamayı ve yıl boyunca üretim yapmayı amaçlayan, üzeri ışık geçirebilen bir malzeme ile kaplı, içinde hareket edilebilen, iklimlendirme (ısıtma, soğutma-sisleme vb.), otomasyon sistemleri ve sulama sistemine sahip modern örtü altı ünitelerini içeren tarımsal yapılardır. Bu sera tipinde bitki direkt toprağa ekilir.
2.b. Topraksız seralar
2.b.1. Toprak muadili materyal kullanılan seralar
Bitkilerin perlit, çakıl, mineral yün, genişletilmiş kil ve hindistan cevizi kabuğu gibi nötr bir ortamda yetiştirilmesidir. Hazırlanan besin solüsyonu belirli aralıklarla sulama sistemi aracılığıyla köklere ulaştırılır. Suyun fazlası sisteme entegre edilmiş bir drenaj sistemi aracılığı ile toplanıp arıtılarak tekrar kullanılabilir. Topraklı seralardan farklı olarak bitki özel hazırlanmış yatay veya dikey sehpa, askı gibi düzenlenmiş sistemlere ekilir. İstenirse ısıtma sistemi entegre edilerek 12 ay çalışması prensibiyle inşa edilir.
2.b.2. Su kültürü (hidroponik)seralar
Hidroponik sera, su içinde mineral besin çözümleri kullanarak bitki yetiştirme yöntemidir. Bu tarımın yapabilmesi için ısı ve ışık faktörlerinin kontrol edebileceği bir ortam, bitkilerin içine yerleştirileceği ve su devridaimi sağlayabilecek delikli boru sistemi, bitki köklerinin yerleştirileceği küçük kök tutucu sepetler, devridaimi gerçekleştirecek su pompası gereklidir. Borular birbirine bağlantılı ve terazide olacak şekilde yerleştirilir. Boru deliklerine bitki tohumu veya fidesi yerleştirilir. Su motoru aracılığıyla hazırlanan su kültürü belirli periyodlarla sisteme verilir. Sistemin içerisindeki su hiçbir zaman tamamen boşaltılmaz. Bitki gerekli ihtiyacı bu kültürden karşılar. Bu şekilde hasat olana kadar devam edilir.
B. SERALARIN FİNANSMAN SEÇENEKLERİ
1. HİBELER
a. KKYDP (KIRSAL KALKINMA YATIRIMLARININ DESTEKLENMESİ PROGRAMI): 81 ilde 0,5 dekar üzerindeki yüksek tünel ve teknolojik seraları %50 hibe oranıyla desteklemektedir. Isıtma ya da öz tüketim için YEÜ (yenilenebilir enerji sistemleri-güneş paneli, ruzgar türbünü, biyogaz üretimi) de ek olarak projelendirilmişse ulusal öncelikli yatırım kapsamında değerlendirilir ve kabul edilme şansı artar. Özel bir yöntemle tarım bakanlığı veri tabanına yüklenen projeler değerlendirilir ve olumlu sonuçlanmışsa %50 oranında hibe verilerek desteklenir. 2005 yılından beri her yıl düzenlenmektedir. Yatırım süresi 1 yıldır.
b. TKDK(İPARD) 302 programı kapsamında en az 3 dekar büyüklüğündeki tıbbi, aromatik ve süs bitkisi seralarını %55-65+KDV muafiyeti şeklinde destekler. Maliyetler ÇBS nin birim fiyatları üzerinden hesaplanır. İPARD veri giriş sistemi üzerinden ve ayrıca fiziki dosya ile başvurulur ve değerlendirme sonucunda desteklenmesine karar verilen projeler uygulanır. Halen 42 İPARD ilinde uygulanmaktadır.
c. Münferit olarak bazı dönemlerde farklı destekler uygulanabilmektedir. Orköy, kooperatif üyelerine sağlanan destekler, dönemsel olarak kalkınma ajansları gibi kurumlarda değişen oranlarda karma destekler verebilmektedir ancak bu desteklerin belli bir yeri yada periyodu bulunmamaktadır. Destek şekli faizsiz kredi+hibe ya da sadece ikisinden biri olabilmektedir. Daha çok küçük yatırımcıları 1 dekar altı işletmeleri desteklemek üzerine kurgulanmış desteklerdir.
2. TEŞVİKLER:
YATIRIM TEŞVİK BELGESİ kapsamında 5 dekarın üstündeki seracılık yatırımları bütün illerde maliyet alt sınırına uymak kaydıyla teşvik kapsamındadır. En az 5 Milyon TL tutarında 25 dekar ve üzerindeki yerli malı teknolojileri de içeren otomasyona dayalı sera yatırımları öncelikli sektör yatırımlarıdır. Öncelikli sektör yatırımları, 6. bölge hariç olmak üzere 5. bölge teşviklerinden yararlanmaktadır. Seranın bulunduğu ile ve büyüklüğüne göre değişmek kaydıyla KDV istisnası, yatırım yeri tahsisi, vergi indirimi,SGK işveren hissesi desteği, gümrük vergisi desteği ve faiz desteğinden faydalanılabilmektedir. Başvuru SANAYİ VE TEKNOLOJİ BAKANLIĞI E-TUYS sistemi üzerinden özel yetkilendirilmiş danışmanlar tarafından yapılır ve yatırımın uzatmalarla birlikte 5 yıl içinde tamamlanması beklenir.
3. KREDİLER
Başka ZİRAAT BANKASI olmak üzere özel bankalarda seracılık kredisi kullandırmaktadır ancak en avantajlısı ZİRAAT BANKA’sının sübvansiyonlu seracılık kredileridir. Yatırımcının niteliklerine göre değişen faiz oranlarıyla bütün illerde maliyetin %80 ine kadar olan kısmını 5-7 yıl aralığında geri ödemeli olarak finanse etmektedir. Bunun yanı sıra sera satın alma, tarımsal nitelikli arazi satın alma, sera işletme kredisi gibi kredi seçenekleri de sunmaktadır. Yatırımın bulunduğu yerdeki ZİRAAT BANKASI şubelerinden teknik çizimleri de içeren bir proje dosyasıyla başvurulması gerekmektedir.
4. DANIŞMANLIK : PROYAD danışmanları tarafından her türlü hibe programı için projeniz veya krediye esas fizibiliteniz hazırlanır, ürün deseni ile ilgili teknik bilgi dahil danışmanlık hizmetleri verilmektedir
Yayla seracılığı (yüksek plastik tünel)
Topraklı sera
Topraksız sera
Hidroponik sera-dikey
Hidroponik sera-yatay